Grzegorz Ziemiański, "Pas Startowy"
9 października - 4 listopada 2015 r.
ARTzona OKN, os. Górali 4
Wernisaż wystawy: 9 października 2015 r., godz. 18.00. Wstęp wolny.
Ekspozycja jest elementem wieloletniego projektu artysty. Ma charakter zarówno artystyczny, jak i dokumentalny. Autorowi udało się dotrzeć do tworzących narrację historii i osób, bezpośrednio związanych z pasem startowym dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny. Na wystawie prezentowanych jest 30 fotografii, wykonanych w latach 2007-2014 i będących dokumentacją przemian, jakim podlega tytułowa przestrzeń w ostatnim czasie. Część wspomnień nagranych jest w formie nagrań audio (wypowiedzi Stanisława Gawlińskiego, Stanisława Markowskiego, Jerzego Woźniakiewicza i Jana Hoffmana) oraz video (wypowiedź ks. Jana Bielańskiego). Prezentowane są także obiekty związane z pasem startowym: wydobyta z placu budowy nowego osiedla sztacheta ławki, na której przesiadywała młodzież w okolicy pasa, dymion na wino powstałe według wskazówek działkowców z pasa oraz Księga Pamiątkowa z akcji malowania przez dzieci w 1994 r. wielkiego obrazu na pasie, udostępniona przez Szkołę Podstawową nr 52 w Krakowie. Dzięki różnorodności zgromadzonych materiałów wystawa jest wielowątkową opowieścią o elemencie lokalnego dziedzictwa kulturowego, która zestawia przestrzeń miejską, zagospodarowaną w sposób naturalny przez mniej lub bardziej przypadkowe osoby (m.in. kursantów szkół jazdy, bezdomnych) z miejscem zaplanowanym skrupulatnie (nowe osiedle), ale wkraczającym w istniejący porządek.
Fotografie z cyklu „Pas Startowy” znalazły się w finale prestiżowego londyńskiego konkursu Environmental Photographer of The Year (2013) oraz nagrodzone w konkursie „Polska – Konteksty” (2014). Prezentacja wybranych prac z projektu dostępna jest na stronie artysty: www.grzegorzziemianski.pl
Powstanie pasa startowego dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny datowane jest na wczesny początek XX w. Był wtedy jednym z punktów etapowych pierwszej regularnej pocztowej linii lotniczej łączącej Wiedeń z Odessą. W 1918 r. grupa polskich oficerów przejęła lotnisko wraz z całym sprzętem i zapleczem technicznym tworząc w ten sposób Eskadryllę Lotniczą. W 1924 r. zaczęła się wielka rozbudowa, w efekcie której powstało jedno z największych lotnisk w Polsce. 1 września 1939 r. lotnisko było przedmiotem najcięższego ataku Luftwaffe, a w okresie II Wojny Światowej użytkowane było przez Niemców w przygotowaniach ataku na Związek Radziecki. W styczniu 1945 r. lotnisko zajęli Rosjanie, a później przekazano je polskim władzom wojskowym. W 1963 r. lotnisko zlikwidowano ze względu na rozbudowę osiedli Nowej Huty.
Współcześnie wschodnia część pasa startowego stanowi przestrzeń oddzielającą dwa duże krakowskie osiedla na terenie Dzielnicy XIV Czyżyny: 2 Pułku Lotniczego (ok. 4300 mieszkańców) oraz Dywizjonu 303 (ok. 7300 mieszkańców). Pełniła ona wielorakie funkcje, które nieformalnie ustanowili mieszkańcy okolicznych osiedli. W sposób samorzutny miejsce to zyskało wyjątkowe znaczenie społeczne. Rządziło się własnymi prawami, zasadami, trybem – swoim życiem. Był to teren zarówno rekreacji, jak i pas komunikacji międzyosiedlowej, miejsce spotkań oraz obszar często użytkowany przez pobliski kościół pw. św. Brata Alberta. Obecnie nieopodal powstaje nowe osiedle przewidziane na ok. 10000 osób. Teren samego Pasa Startowego ma zostać ogrodzony i zamieniony w przestrzeń rekreacyjną dostępną tylko dla mieszkańców powstających bloków.
Grzegorz Ziemiański - nowohucianin, aktywista, działacz, fotoreporter, fotografik angażujący się we wszelkie inicjatywy poświęcone Nowej Hucie. Pomysłodawca i autor takich projektów jak „Pas Startowy i „Nowohucianie”. Jego indywidualna praca fotograficzna, której głównym celem jest dokumentacja tej dzielnicy, wielokrotnie wpisywała się w poprawę wizerunku oraz aktywizację młodzieżowych środowisk twórczych. Uczestnik warsztatów fotograficznych międzynarodowej agencji fotograficznej Magnum Photos, absolwent Akademii Fotografii w Krakowie, gdzie w 2008 r. przyznano mu stypendium twórcze. Absolwent Studium Fotografii Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Student Instytutu Twórczej Fotografii na Uniwersytecie Śląskim w Republice Czech. Strona autorska: www.grzegorzziemianski.pl
Organizator:
Fundacja CEKIN Społeczeństwo – Kultura – Przedsiębiorczość
Partnerzy:
Ośrodek Kultury im. C. K. Norwida
ARTzona OKN
Szkoła Podstawowa nr 52 im. M. Dąbrowskiej w Krakowie
Sponsor:
Siatix
Szczegółowe informacje:
Fundacja CEKIN Społeczeństwo - Kultura - Przedsiębiorczość
www.cekin.org.pl
www.facebook.com/FundacjaCekin
ARTzona Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida
os. Górali 4, 31-959 Kraków
tel. 12 644 38 98, artzona[at]okn.edu.pl
www.artzona.okn.edu.pl
www.facebook.com/ARTzonaOKN
